وزیر ارتباطات از وضع اینترنت ناراضی تر از مردم است/ وقت و توان وزارت ارتباطات صرف فیلترینگ شده

«به‌عنوان وزیر ارتباطات از کیفیت اینترنت راضی نیستم و باید تلاش کنیم خدمات باکیفیت به مردم ارائه دهیم.» این را ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت مستقر چهاردهم، در روز خبرنگار در میان خبرنگارانی گفت که هرروز فریاد گلایه‌آمیز میلیون‌ها ایرانی از سرعت اینترنت و فیلترینگ را در رسانه‌های خود منعکس می‌کنند.

البته می‌توان چندساعتی را بدون اینترنت ـ ولو به اجبار ـ سپری کرد اما وقتی می‌دانی بودجه‌ای که می‌تواند خرج زیرساخت‌های مخابراتی و گسترش آن شود، گلوی اینترنت را گرفته و صرف فیلترینگ و مبارزه با آن می‌شود، تابِ تحمل را کم می‌کند و این می‌تواند هشداری باشد که به‌نظر می‌رسد آقای ستار هاشمی آن را خوب متوجه شده که گفته: «تلاش ما این است که تجربه سال ۱۴۰۱ را تکرار نکنیم.» و همه ما می‌دانیم که در آن‌سال چه گذشت.

درهرحال کیفیت اینترنت چنان بااهمیت است که به گفته وزیر ارتباطات بر شاخص‌هایی همچون امید اجتماعی، ماندگاری و عدم مهاجرت نخبگان و مهمتر از همه بهره‌وری اقتصادی تاثیر زیادی دارد. جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل نشان داد در روزگاران سخت، ملاحظات امنیتی و فضای جنگ باعث می‌شود که کمبود و نبود بسیاری از خدمات اینترنتی همچون خاموشی سامانه‌های مکان‌یابی (GPS)، قطعی گسترده دامنه اینترنت، همچنین حملات سایبری که به برخی سازمان‌ها و مخصوصاً دو بانک صورت گرفت، چگونه زندگی فردی و جمعی همه ما ایرانیان را تحت‌الشعاع قرار داد.

هرچند می‌توان گفت که گاهی از جنگ و بلایی این‌چنینی گریزی نیست اما باید این نکته را فراموش نکرد که بسیاری از این مشکلات در زمان غیر از جنگ نیز وجود داشت و همان‌طور که آقای وزیر به آن اشاره کرده، بی‌توجهی به کیفیت خدمات ارتباطی قطعاً تبعات ضدامنیتی و اجتماعی دارد.

متاسفانه مدت‌هاست که مردم و حتی مسئولان از کیفیت بد اینترنت کشور ناله می‌کنند، اما واقعیت این است که اینترنت مدت‌هاست درگیر دو معضل بزرگ است؛ نخست، پروژه‌های بزرگ و کلان همچون توسعه فیبر نوری و پوشش نسل پنجم تلفن همراه ۵ G که اسیر بوروکراسی‌های ناتمام اداری و بودجه‌ای هستند و دوم، سیاست‌های محدودکننده اینترنت که حتی صدای وزیر را نیز درآورده است و ستار هاشمی از طراحی بسته‌ای جامع برای بازنگری در سیاست‌های محدودیت اینترنت گفته که قرار است با آن به جنگ مهاجرت نیروهای متخصص، رکود کسب‌وکارهای آنلاین و نارضایتی جامعه از این محدودیت‌ها برود.

کمتر از ۱۰روز پیش گزارشی از کیفیت اینترنت کشور منتشر شد که نشان از تداوم بحران و تثبیت اختلالات داشت. در گزارش دوره‌ای انجمن تجارت الکترونیک آمده که کیفیت اینترنت در ایران نه‌تنها بهبود نیافته، بلکه در شاخص‌هایی مانند تجربه کاربری، پایداری، سرعت دانلود و آپلود با افت مواجه شده و فاصله با استانداردهای جهانی بیشتر شده و ایران در جایگاه ۹۷ از ۱۰۰ کشور در کیفیت کلی اینترنت و در سه واژه «کند» در رتبه ۸۴، «پراختلال» در رتبه ۹۲ و «محدود» در رتبه ۹۹ قرار گرفته است، که همین عمق‌فاجعه را نشان می‌دهد.

به‌راحتی می‌توان گفت که اگر وقت و هزینه وزارتخانه ارتباطات، مهندسان سایبری و نخبگان آن صرف مبارزه با فیلترینگ در کشور نمی‌شد، قطعاً در دوران جنگ ایران و اسرائیل اینگونه فضای مجازی و سایبری کشور دچار مشکل نمی‌شد. وقتی هزینه زیرساختی، صرف فیلترینگ و دورزدن آن شود که به گفته وزیر ارتباطات کار به جایی می‌رسد که در آن ۱۲روز و پس از آن، نه‌تنها کیفیت اینترنت بدتر شد، بلکه در بخش دیتا نیز مشکلاتی پیش آمد و بدتر از آن حتی در تماس نیز با اختلال مواجه شدیم، همین نشان می‌دهد که اولویت‌داشتن زیرساخت‌ها چقدر می‌تواند بر بهبود کیفیت ارتباطی و روان مردم تاثیر مثبت بگذارد، اما حیف که فعلاً وقت و هزینه این وزارتخانه صرف جنگ با فیلترینگ شده است.