پنهانی ترین تهدید برای سلامتی

کارشناسان بر این باورند که برای بیشتر بزرگسالان، هفت تا نه ساعت خواب در شبانه‌روز مطلوب است. اما زمانی‌که موضوع به سلامت کلی بدن مربوط می‌شود، تنها شمار ساعت‌های خواب تعیین‌کننده نیست بلکه کیفیت و نظم خواب نقش بسیار مهم‌تری در پیشگیری از بیماری‌ها ایفا می‌کند.

در مطالعه‌ای گسترده و تازه به سرپرستی متخصصان دانشگاه پکن و دانشگاه علوم پزشکی ارتش چین، مشخص شد که بی‌نظمی در خواب با افزایش خطر ابتلا به ۱۷۲ بیماری مختلف مرتبط است. این پژوهش داده‌های خواب ۸۸ هزار و ۴۶۱ فرد بزرگسال با میانگین سنی ۶۲ سال را از پایگاه داده‌های پزشکی انگلیس طی نزدیک به هفت سال بررسی کرده است. نتایج نشان داد مواردی مانند مدت خواب شبانه، زمان شروع خواب، منظم یا نامنظم بودن چرخه خواب و میزان اختلال در پیوستگی خواب، همگی نقش قابل‌توجهی در سلامت عمومی دارند.

متخصصان در ادامه، داده‌ها را با اطلاعات مربوط به نتایج پزشکی افراد از منابعی مانند مرکز ملی بهداشت و سلامت انگلیس (NHS)، تثبت سرطان و شاخص ملی مرگ و میر تطبیق دادند. نتایج نشان داد که در مورد ۹۲ بیماری از جمله پارکینسون و نارسایی حاد کلیه، حدود ۲۰ درصدِ خطر ابتلا به این بیماری‌ها با رفتارهای ناسالم خواب مرتبط بوده است.

همچنین بی‌نظمی در خواب، خطر ابتلا به ۴۲ بیماری دیگر را دست‌کم دو برابر کرده بود. بیماری‌هایی مانند ناتوانی‌های ناشی از افزایش سن، قانقاریا و فیبروز و سیروز کبدی از جمله این موارد بودند. در مجموع، ویژگی‌های ناسالم خواب با ۱.۵ برابر شدن خطر بروز ۱۲۲ بیماری از جمله دیابت نوع ۲، نارسایی تنفسی، برخی شکستگی‌های استخوان و بی‌اختیاری ادرار ارتباط داشت. به نظر می‌رسد التهاب هم در ارتباط میان بی‌نظمی خواب و بیماری نقش داشته باشد.

طبق گفته پروفسور «شِنگ‌فِنگ وانگ»، نویسنده ارشد این پژوهش، یافته‌ها از اهمیت نظم خواب و بی‌توجهی به آن خبر می‌دهند و وقت آن رسیده که تعریف‌ از خواب خوب را از صرفا مدت‌زمان آن فراتر ببریم و به کیفیت و ثبات آن هم توجه کنیم.

به گزارش ایندیپندنت، «اشلی کرتیس»، روان‌شناس و استادیار دانشگاه فلوریدای جنوبی که در این پژوهش مشارکت نداشت، در گفتگو با فاکس نیوز دیجیتال گفت: این مطالعه به مجموعه شواهد رو به رشد درباره نقش مهم خواب به‌عنوان یکی از عوامل خطر قابل اصلاح در بسیاری از بیماری‌ها به‌ویژه در دوره میانسالی و سالمندی، می‌افزاید. این پژوهش نشان می‌دهد که نحوه سنجش کیفیت خواب بر سلامت افراد در طول زندگی تاثیر می‌گذارد.

البته کرتیس به تفاوت میان الگوهای خواب در خوداظهاری افراد و داده‌های عینی ثبت‌شده در دستگاه‌های پوشیدنی اشاره کرد و گفت که می‌تواند اعتبارسنجی را تحت تاثیر قرار دهد. متخصصان هم به چندین محدودیت عمده در این مطالعه اشاره کردند.

از جمله محدودیت‌های این مطالعه این است که این آمار، نماینده کل مردم جامعه نیست زیرا اغلب شرکت‌کنندگان میانسال یا سالمند بودند و به همین دلیل احتمال ابتلای آنها به برخی از بیماری‌ها از ابتدا بالا بود. همچنین داده‌های مربوط به خواب تنها در یک مقطع زمانی مشخص جمع‌آوری شده‌اند که این مسئله دقت تحلیل‌های بلندمدت را کاهش می‌دهد. متخصصان همچنین به امکان وجود عوامل بیرونی و پدیده‌ای به نام «سوگیری معکوس علیت» اشاره کرده‌اند، به این معنا که در برخی موارد شاید خود بیماری‌ها عامل بی‌نظمی خواب بوده باشند، نه بالعکس.

اشلی کرتیس هم این محدودیت‌ها را تایید کرد و توضیح داد که داده‌های خواب فقط طی یک دوره هفت‌روزه ثبت شده‌اند و به تغییرات احتمالی الگوی خواب در طول زمان توجه نشده است. او همچنین خاطرنشان کرد که در این مطالعه به اختلالات رایج خواب نظیر بی‌خوابی و وقفه تنفسی در خواب یا آپنه توجه نشده است، در حالی که هر دو در میان سالمندان بسیار شایع‌اند. به گفته کرتیس، برای بررسی دقیق‌تر رابطه اختلالات خواب و ابتلا به بیماری‌های دیگر، در مطالعات آینده باید ارزیابی‌های بالینی جامع‌تری انجام شود.