شاخصه‌های معرفتی زیارت سیدالشهدا (ع) در اربعین

اصغر طهماسبی بلداجی در گفتگو با پیام رسان روز، با تسلیت اربعین حسینی (ع) و با اشاره به اهمیت و فضیلت زیارت امام حسین (ع) در روز اربعین در ادبیات دینی، اظهار کرد: تمام فضائل و آثاری که برای زیارت این امام همام بیان شده مترتب بر زیارت با معرفت و با آداب و شرایط خاص آن و مراد، زیارتی با برنامه و هدف و قصد قرب به خداوند سبحان است که زائر با نیتی خالص و صاف به جا بیاورد و این زیارت در او ایجاد تعهد و مسئولیت کند.

عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهرکرد با ذکر اینکه سفر اربعین سفری سیاحتی نیست، ادامه داد: کسی که برای تفنن و تفریح، گشت و گذار، سیاحت و خرید و تجارت یا بازارگردی سفر کند و در خلال اینها زیارت هم برود آن‌گونه که شایسته و بایسته است زیارت مطلوب رابه جا نیاورده است.

طهماسبی با یادآوری آسیب‌های مرسوم زیارت در عصر حاضر، بیان کرد: امروز مشاهده می‌شود که زائران وقت زیادی را در بازارها صرف کرده و جسم و روح را برای دیدن یا خریدن اجناس و سوغاتی خسته می‌کنند. خرید سوغاتی در حد اعتدال مطلوب است اما نباید باعث از بین رفتن حال و هوای زیارت یا از دست دادن توفیق حضور در نماز جماعت شود.

پیاده‌روی اربعین سفر سیاحتی نیست

وی تأکید کرد: بر طبق توصیه دین، زائران در هر یک از اعتاب مقدسه که توفیق حضور دارند باید نهایت اهتمام و تلاش خود را برای زیارت و کسب معرفت داشته و بر این امر همواره حریص باشند. امام صادق (ع) در چندین حدیث زائران را از تفریح و تفنن در زیارت نهی کرده‌اند زیرا زیارت حجج خداوند به مثابه رسیدن به مرتبه شفاعت است که باید با آداب و شرایط انجام شود.

طهماسبی اضافه کرد: امام صادق (ع) در جای دیگری فرمودند: زیارت بروید بهتر است از اینکه به زیارت نروید و زیارت نروید بهتر است از اینکه به زیارت بروید. راوی می‌گوید: محضر مبارکش عرض کردم: کمر من را شکستید با این کلام. حضرت فرمودند: به خدا قسم یکی از شما وقتی به زیارت قبر پدرش می‌رود غمگین و اندوهناک می‌رود ولی به زیارت قبر مطهر آن حضرت می‌روید در حالی که با خود سفره‌ها می‌برید، نه، این طور نباید به زیارت آن جناب بروید بلکه زیارتش کنید با حالی افسرده و حزین و گرفته.

شاخصه‌های زیارت مطلوب امام حسین (ع) در روز اربعین

این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه برای زیارت با معرفت و مقبول درگاه حق تعالی، شرایط و آدابی وجود دارد به برخی شاخصه‌های معرفتی زیارت امام حسین (ع) اشاره و اظهار کرد: زیارت معصومین (ع) بر پایه معرفت قلبی است و هرچه معرفت والاتر باشد ارزش زیارت نیز والاتر خواهد بود که در این راستا، کسب رضای الهی بسیار حائز اهمیت است.

طهماسبی ادامه داد: کسب رضای خداوند از مهم‌ترین و عالی‌ترین اصول عبادی در آموزه‌های دینی است و در سبک زندگی مؤمنان واقعی، عبادت برای خداوند و تنها برای کسب رضایت او، از مبنایی‌ترین و اصلی‌ترین معارف و اصول است.

وی با یادآوری اینکه خدامحوری معنای تام بندگی خداوند است و اختصاص به زمان و مکان خاصی ندارد، گفت: خدامحوری همه جوانب زندگی انسان را در بر می‌گیرد زیرا مؤمن در همه حال خداوند را شاهد و ناظر اعمال خود می‌بیند و نه تنها ظاهر بلکه افکار و اسرار خود را در محضر خداوند سبحان مشهود و حاضر می‌بیند. بر همین اساس تلاش دارد تا در محضر خدای خود گناه نکند بلکه فکر و عمل خود را برای خدای خود خالص کند.

وی با استناد به فراز قرآنی «أَلَمْ یعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ یری‏» (علق/۱۴)، افزود: پیامبر اکرم (ص) در این خصوص به ابوذر می‌فرمایند: «ای ابوذر خدا را آن چنان عبادت کن که گویی او را می‌بینی و اگر تو او را نمی‌بینی او تو را به خوبی می بیند».

برکات زیارت اربعین نصیب چه کسانی می‌شود

عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد مقوله نیت در امر خداباوری را بسیار مهم ارزیابی کرد و ادامه داد: مؤمن تمام کارهای خود را سمت و سوی خدایی می‌دهد و برای رضای او تلاش می‌کند تمام اعمال شخصی اعم از غذا خوردن و خوابیدن تا اعمال اجتماعی و عبادی و.. همه در جهت تقرّب به خداوند انجام شود.

طهماسبی با نقل حدیث نبوی در این خصوص، افزود: پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هیچ بنده‌ای برای خدا چهل روز اخلاص نورزید مگر اینکه چشمه‌های حکمت از قلبش بر زبانش جاری شد». در کلامی از حضرت فاطمه زهرا (س) نیز آمده است: «کسی که عبادت خالصانه خود را به درگاه خدا فرستد، خداوند عزوجل بهترین کاری را که به صلاح اوست برایش فرو می‌فرستد».

وی ادامه داد: آثار و برکات زیارت امام حسین (ع) نصیب کسانی می‌شود که امام (ع) را برای رضای خداوند زیارت کنند یعنی اولین و اصلی‌ترین قدم برای زیارت امام حسین (علیه‌السلام) نیت خالصانه برای رضای خدا است و بر طبق گزاره‌های روایی، خداوند در ازای این نیت خالصانه، اجر زیارت را نصیب زائر می‌کند.

طهماسبی بر اهمیت زیارت با معرفت تأکید و بیان کرد: زیارت با معرفت به این معناست که زائر حق امام (ع) را بشناسد، به مقام ایشان در حد وسع خود معرفت پیدا کند و بداند امام (ع) حجت و خلیفه خدا و جانشین بر حق پیامبر (ص)، مطهر از هر گونه رجس و پلیدی و دارای مقام عبودیت کامل است.

وی با استناد به حدیثی از امام رضا (ع) در معرفی جایگاه و مقام امام و شناخت با معرفت امام (ع)، ادامه داد: حضرت فرمودند: امام امانت‌دار دلسوز و همدم، همچون پدری مهربان است که همواره در اندیشه زندگی فرزندان خویش می‌باشد. برادری دلسوز که همیشه مراقب برادر خویش است و پناهگاه و دادرس همه بندگان خدا در گرفتاری‌های جانکاه است.

طهماسبی اظهار کرد: زیارت با معرفت زمانی به شکل کامل محقق خواهد شد که زائر در مقام عمل نیز این معرفت را نشان دهد و در پی کسب رضای الهی و خشنودی ائمه (ع) باشد یعنی در مسیری قدم بردارد که ائمه (ع) گام برداشته‌اند.

عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهرکرد با نقل حدیثی از امیرالمومنین علی (ع)، افزود: حضرت فرمودند: و اما حق من بر شما این است که به بیعت با من وفادار باشید، و در آشکار و نهان برایم خیر خواهی کنید، هر گاه شما را فرا خواندم اجابت نمائید و فرمان دادم اطاعت کنید.

طهماسبی ادامه داد: امام باقر (ع) نیز حق امام بر مردم این را شنیدن سخن و اطاعت از ایشان می‌دانند بنابراین مؤمن در همه حال مطیع فرمان امام (ع) باشند چرا که معصومین (ع) هر چه می‌گویند امر خداوند سبحان است که این مباحث در ساحت عملی زیارت مطلوب مطرح است یعنی زیارت با معرفت، دو شاخصه مهم اعتقادی و عملی دارد.

زائر با معرفت امام حسین (ع) چه ویژگی‌هایی دارد

طهماسبی در خصوص شاخصه‌های عملی زیارت امام (ع)، گفت: زائر باید در عمل، حق امام را که اجرای دستورات خداوند است اجرا کند یعنی پایبند به انجام واجبات و ترک محرمات باشد. چشم و زبان و گوش و قلب و رزق و روزی و همه چیز خود را از حرام دور کند. زمانی که زائر با این دو بعد اعتقادی و فردی به زیارت هر یک از معصومین (ع) برود پاداشی بدون وصف در انتظار او خواهد بود.

وی با بیان اینکه درباره زیارت با معرفت امام حسین (ع) روایات متعددی بیان شده است، تصریح کرد: از جمله امام صادق (ع) به بشیر دُهان فرمودند: «ای بشیر، به درستی مؤمن زمانی که به زیارت حسین بن علی (ع) بیاید در حالی که حقش را بشناسد و در فرات غسل کند، به ازای هر قدمی، حج و عمره‌ای مقبول و جهاد در رکاب پیامبر (ص) یا امام عادل برایش نوشته می‌شود».

طهماسبی ادامه داد: در همین خصوص امام موسی کاظم (ع) می‌فرمایند: «کسی که قبر امام حسین (ع) را با معرفت زیارت کند خداوند گناهان گذشته و آینده او را می آمرزد». لذا کسی که به مقام امام حسین (ع) معرفت یافت، زیارت او جلوه عملی پیدا می‌کند و زائر امام حسین (ع) دیگر گرفتار گناه نمی‌شود، یا اگر گناه کند گناه از روی جهالت است که خداوند به حرمت این زیارتِ با معرفت، گناهان وی را می‌آمرزد.

این مدرس دانشگاه با اشاره به تعبیر «عارفاً بحقّه»، بیان کرد: زائر با معرفت امام حسین (ع) به درجات و مراتبی می‌رسد که دیگر سراغ گناهان و معاصی نابخشودنی نمی‌رود لذا وظیفه کنونی همه زائران و محبان امام (ع) این است که در گمراهی و ضلالت نمانند.

طهماسبی در پایان با تأکید بر توجه به ابعاد معرفتی زیارت اربعین، گفت: سیدالشهدا (ع) همه هستی خود را برای باقی ماندن دین و صراط مستقیم فدا کردند و ما نیز وظیفه داریم در مقابل این کار عظیم ایشان به قدر وسع خودمان در راه قرآن و اهل بیت (ع) قدم برداریم.