خوزستان در حسرت آبی آسمان

پیام رسان روز – گروه استان‌ها، محراب علوی: بر اساس داده‌های سامانه پایش کیفی هوای کشور، شاخص کیفیت هوا (AQI) در ساعت ۱۰ صبح امروز (یکشنبه) در بندر ماهشهر به ۲۱۴ و در خرمشهر به ۲۰۷ رسید که نشان‌دهنده شرایط بسیار ناسالم و خطرناک است. این شاخص در دیگر شهرهای استان نیز وضعیت نگران‌کننده‌ای را نشان می‌دهد: هندیجان ۱۹۷، دشت آزادگان ۱۷۷، امیدیه ۱۸۸، بهبهان ۱۷۷، آبادان ۱۶۸، هویزه ۱۶۴، اهواز ۱۶۱، حمیدیه ۱۴۰، اندیمشک ۱۱۸، رامهرمز ۱۱۴، شوشتر ۱۰۸ و گتوند ۱۰۲، همگی در وضعیت قرمز و ناسالم برای همه گروه‌های سنی قرار دارند. تنها شهرستان آغاجاری با شاخص نارنجی (ناسالم برای گروه‌های حساس) و شهرهای ایذه و دزفول با شرایط قابل قبول، از شدت این بحران اندکی کاسته‌اند.

شاخص کیفیت هوا (AQI) که از صفر تا ۵۰۰ درجه‌بندی می‌شود، معیاری جهانی برای سنجش سلامت هوا است. شاخص‌های بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ نشان‌دهنده شرایط بسیار ناسالم و بالای ۳۰۰ بیانگر وضعیت خطرناک است که می‌تواند به مشکلات جدی تنفسی و قلبی برای همه افراد منجر شود. این وضعیت به‌ویژه برای گروه‌های پرخطر مانند کودکان، سالمندان، زنان باردار و بیماران مبتلا به آسم یا بیماری‌های قلبی عروقی تهدیدی جدی محسوب می‌شود.

تعطیلی مدارس و تأثیرات اجتماعی

در واکنش به پیش‌بینی سازمان هواشناسی مبنی بر تداوم گرد و غبار و احتمال وقوع تندباد، کارگروه اضطرار آلودگی هوای خوزستان تصمیم به غیرحضوری کردن تمامی مقاطع تحصیلی در نوبت صبح امروز در شهرهای اهواز، حمیدیه، کارون، باوی، شوش، کرخه، هویزه، دشت آزادگان، شادگان، آبادان، خرمشهر و ماهشهر گرفت. این تصمیم به‌منظور حفاظت از سلامت دانش‌آموزان اتخاذ شد، اما فعالیت ادارات و دانشگاه‌های استان طبق روال عادی ادامه یافت، امری که انتقادهایی را از سوی برخی شهروندان به دنبال داشت.

علی یکی از ساکنان اهواز گفت: تعطیلی مدارس خوب است اما چرا ادارات تعطیل نمی‌شوند؟ کارمندان هم در این هوا باید رفت‌وآمد کنند و سلامت‌شان به خطر می‌افتد. این اظهارات بازتاب نارضایتی بخشی از جامعه است که معتقدند اقدامات مقامات برای مدیریت بحران کافی نیست.

تأثیرات گرد و غبار بر سلامت عمومی خوزستان غیرقابل‌انکار است. میثم معزی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی اهواز، اعلام کرد که در ۲۴ ساعت منتهی به شنبه ۸۰۲ نفر به دلیل عوارض قلبی و تنفسی ناشی از گرد و غبار به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند. از این تعداد، ۹۲ نفر به دلیل شدت علائم بستری شدند و مابقی پس از درمان سرپایی ترخیص شدند. معزی از گروه‌های پرخطر خواست تا در روزهای آلوده از حضور در فضای باز خودداری کنند و در خانه بمانند.

منشأ گرد و غبار و چالش‌های زیست‌محیطی

کارشناسان محیط‌زیست منشأ این موج گرد و غبار را ترکیبی از طوفان‌های محلی و ذرات منتقل‌شده از مناطق خشک و بیابانی عراق می‌دانند. خشک شدن تالاب‌های هورالعظیم به دلیل کاهش بارندگی و مدیریت ناکارآمد منابع آبی، نقش مهمی در تشدید گرد و غبار محلی ایفا کرده است. از سوی دیگر، وزش بادهای شدید از سمت غرب، ذرات ریز خاک را از صحراهای عراق به خوزستان منتقل می‌کند.

یک کارشناس محیط زیست به مهر گفت: تا زمانی که راه‌حل‌های منطقه‌ای برای مدیریت منابع آبی و احیای تالاب‌ها ارائه نشود، این بحران ادامه خواهد داشت. همکاری بین‌المللی با عراق برای تثبیت خاک‌های بیابانی ضروری است.

مسئولان خوزستان در سال‌های اخیر اقداماتی مانند توزیع ماسک، نصب سیستم‌های پایش پیشرفته و اجرای طرح‌های بیابان‌زدایی را در دستور کار قرار داده‌اند اما این اقدامات تاکنون نتوانسته‌اند بحران را به‌طور کامل مهار کنند. بودجه محدود، تغییرات اقلیمی و پیچیدگی‌های دیپلماتیک با کشورهای همسایه، از جمله موانع اصلی در مسیر حل این معضل هستند.

کارگروه اضطرار آلودگی هوای خوزستان اعلام کرده که در صورت تداوم شرایط بحرانی، ممکن است محدودیت‌های بیشتری اعمال شود. با این حال، بسیاری از ساکنان معتقدند که راه‌حل‌های موقت مانند تعطیلی مدارس کافی نیست و نیاز به برنامه‌ریزی بلندمدت و سرمایه‌گذاری کلان برای احیای اکوسیستم منطقه وجود دارد.

تداوم گرد و خاک

محمد سبزه‌زاری مدیرکل هواشناسی استان خوزستان روز یکشنبه در گفتگو با پیام رسان روز اظهار کرد: طوفان گرد و خاک شدید این استان را فرا گرفته و منجر به کاهش دید و اختلال در تردد شده است.

به گفته سبزه‌زاری، این طوفان که از ساعات اولیه صبح آغاز شده، مناطق وسیعی از خوزستان از جمله شهرهای اهواز، آبادان و خرمشهر را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت هوا را به سطح خطرناک رسانده است. وی هشدار داد که این شرایط جوی تا اواخر روز ادامه خواهد داشت و از شهروندان خواست تا از تردد غیرضروری خودداری کنند.

برای ساکنان خوزستان، گرد و غبار دیگر بخشی از زندگی روزمره شده است اما این پذیرش به معنای رضایت نیست. کودکان در خانه‌ها محبوس شده‌اند، سالمندان با مشکلات تنفسی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و خانواده‌ها نگران آینده‌ای هستند که شاید آسمان آبی در آن تنها یک خاطره باشد. در حالی که مقامات محلی و ملی برای یافتن راه‌حل تلاش می‌کنند، مردم خوزستان همچنان منتظر روزی هستند که بتوانند بدون ترس از گرد و غبار، نفس عمیقی بکشند.