بحران در سوریه/ سرکوب یا فرار؛ جولانی چه می کند؟/ اسرائیل و ترکیه؛ در آستانه یک جنگ بزرگ

به گزارش خبر فوری، حوادث مختلف در سوریه با سرعت بالایی در جریان است. در حالیکه جولانی و تحریرالشام هنوز نتوانسته اند جای پای خود را در سوریه سفت کنند، درگیری جدیدی با رژیم صهیونیستی پیدا کرده و پای ترکیه را هم به آسمان شام بازکرده اند. این در حالی است که درگیری تحریرالشام با دروزی ها به اوج خود رسیده است و همین درگیری و سرکوب دروزی ها بهانه به دست اسرائیل داده تا به جنگ با سوریه وارد شود.

به جز دروزی ها، سوریه شاهد درگیری های وسیعی میان علوی ها و تحریرالشام بوده است؛ درگیری هایی که مدت کوتاهی است فروکش کرده اما بعید نیست مجددا آغاز شده و جولانی و طرفدارانش را درگیر خود کند. از آن سو، اختلافات میان دولت موقت سوریه و کردهایی که مورد حمایت آمریکا هم قرار دارند، حل نشده و بعید نیست این مساله نیز به زودی تبدیل به یک بحران شود.

با این حال، آنچه اکنون مهم است و در اولویت قرار دارد مساله دروزی ها و اسرائیل است. جولانی و دولت موقت سوریه باید بحران کنونی را مدیریت کنند. جنگ با دروزی ها و سرکوب آنها سبب حمله هوایی اسرائیل به سوریه شده است. اسرائیل سه شب به سوریه حمله کرد و مناطقی در دمشق، درعا، حما و لاذقیه را هدف قرار داد و تجهیزات زرهی و توپخانه و هواپیماهای سوریه را نابود کرد. اوضاع به حدی به هم ریخته است که ترور آلارم اسرائیل در گزارشی مدعی شد‌ه جولانی در بحبوحه تنش‌های فزاینده با اسرائیل، قصد فرار به ترکیه را دارد، مطلبی که البته بیشتر نشان از بازی رسانه ای دارد نه واقعیت. با این حال، به خوبی نشان می دهد اوضاع از چه قرار است و تا چه حد به هم ریخته است.

اما به راستی سوریه با چه مواجه است و چرا این مشکلات برای این کشور رخ می دهد؟

ژئوپلیتیک سوریه؛ اقلیت هایی که قدرت زیادی دارند

مساله ای که باید به آن اشاره کنیم وضعیت خاص «ژئوپلیتیک» سوریه است. در سوریه اقلیت های قومی و مذهبی زیادی وجود دارند که قدرت بسیار زیادی دارند. این قدرت حاصل تاریخ، ثروت و البته وابستگی های خارجی است. اکثریت مردم سوریه سنی مذهب هستند. تحریرالشام مدعی است که این گروه را نمایندگی می کند و به این بهانه تلاش دارد اقلیت ها را سرکوب کند. اما سرکوب اقلیت های سوریه به راحتی سرکوب اقلیت ها در کشورهای دیگر نیست. اقلیت های سوریه قدرت بسیار زیادی دارند. برای مثال، دروزی ها که از قدیمی ترین اقوام حاضر در سوریه هستند، به دلیل نزدیکی سکونتگاهشان به جولان اشغالی به اسرائیل وابسته هستند و اسرائیل به بهانه جولان، مدعی حمایت از آنها شده است.

کردها که در ۱۵ سال اخیر نوعی حکومت نیمه مستقل داشته اند، به آمریکا و غرب وابسته اند و از واشنگتن کمک مالی و نظامی دریافت می کنند.

علوی ها نیز در زمان خاندان اسد، حدود ۷۰ سال حاکم بر سوریه بودند و همزمان، با حکومت ها و گروه های شیعه مذهب مانند ایران و عراق و حزب الله رابطه دوستانه دارند.

اقلیت های دیگر مانند آشوری ها، ایزدی ها، اسماعیلیه و … نیز قدرت نسبتا زیادی در سوریه دارند و این قدرت را در پیوند با اقلیت های مهم تر مانند علوی ها و دروزی ها و کردها به دست آورده اند.

هزینه ترکیه در سرزمین ترسناک سوریه

در این وضعیت، سوریه و حکومت فعلی اش درگیر جنگ با اقلیت ها شده است. در چند ماه اخیر چند درگیری بزرگ میان حکومت موقت و علوی ها و دروزی ها پیش آمده و اگر عدم علاقه ترامپ به حضور در سوریه نبود، شاید یک جنگ بزرگ هم میان کردها و تحریرالشام به وقوع می پیوست.

در حال حاضر، ترکیه بزرگترین حامی تحریرالشام و جولانی است. همین مساله باعث شده ترکیه هزینه زیادی در سوریه داشته باشد. روابط ترکیه به خاطر حمایت از جولانی در سرکوب علوی ها با ایران و عراق نسبتا تیره شده است. همزمان، ترکیه با اسرائیل درگیر شده و بعید نیست در صورت وخامت اوضاع وارد جنگ با رژیم صهیونیستی شود. از طرف دیگر، ممکن است آنکارا با کردها درگیر شود و این مساله می تواند پای غربی ها را هم به سوریه باز کرده و روابط آمریکا با ترکیه را بدتر از همیشه کند (اینجا بخوانید). اینها همگی هزینه هایی هستند که می توانند برای ترکیه مشکل ساز شوند.

طبق گزارشی که مدتی پیش دیپلماسی ایرانی نوشت، حضور ترکیه در سوریه از لحاظ امنیتی و اقتصادی می تواند هزینه های زیادی داشته باشد و مشکلاتی را برای ترکیه به وجود آورد. ترکیه پیش از انقلاب و تغییر حکومت در سوریه نیز هزینه زیادی در سوریه پرداخت کرد. بر اساس تحلیلی که اندیشکده شورای آتلانتیک سال ۹۸ منتشر کرد، هزینه پناهجویان، هزینه حمایت نظامی ترکیه از گروه های سلفی، هزینه عملیات های نظامی و هزینه های تجاری مختلف همه و همه آسیب هایی هستند که بر اقتصاد ترکیه وارد شدند.

این آسیب ها بعد از تغییر حکومت بیشتر شده و وارد فاز سیاسی و نظامی هم شده است. معلوم نیست اردوغان تا چه زمانی حاضر است برای سوریه هزینه کند و روی این اسب چموش شرط ببندد.