مرگ تدریجی یک میراثباشگاه تاریخی کاوه زیر آوار بی توجهی/ سکوت مسئولان نه تنها یک بنای تاریخی بلکه اعتماد عمومی را نیز ویران می کند/ رسالت ارتش حفظ منافع ملی است

پیام رسان روز/ سعید مرادی: مسجدسلیمان، زادگاه صنعت نفت خاورمیانه، امروز نه تنها با چاههای نفت کهنش، بلکه با میراث های فرهنگی-ورزشی اش نیز هویت می یابد. باشگاه تاریخی کاوه در محله بازار چشمه علی، به دلیل بی توجهی مسئولان در حال نابودی است.
فرو ریختن بخش های مختلف ساختمان اصلی، ترک های عمیق در دیوارها و تبدیل شدن محوطه باشگاه به محل نخاله و زباله، در کنار سرقت های پی در پی باعث نابودی تدریجی این باشگاه تاریخی شده است.
باشگاه کاوه که روزی پایگاه جوانان مشتاق و کارگران زحمتکش و سختکوش بود امروز به نمادی از بی توجهی برخی مسئولان شهرستان از جمله مسئولان ارتش به عنوان مالک این باشگاه شده است.
تخریب باشگاه کاوه تنها یک فاجعه محلی نیست، این رویداد نشان می دهد که حتی با وجود قوانین مترقی، نبود اراده سیاسی می توانند تاریخ یک ملت را به نابودی بکشانند.
اگر امروز کاوه را از دست دهیم، فردا چاه شماره یک و دیگر اماکن تاریخی امان نیز دچار سرنوشت اماکنی همچون دبیرستان صنعتی، ورک شاپ،کلیسا نمره چهل و… خواهد شد…
به گزارش پیام رسان روز پس از این که ساختمان های موسوم به ساختمان های ارتش از جمله دبیرستان صنعتی نزاجا، ورک شاپ، سینما ارتش، بیمارستان ارتش، خوابگاه ارتش و…که همگی قابلیت ثبت ملی را داشتند با بی تدبیری مسئولان وقت شهرستان تخریب و زمین های آن ها توسط مسئولان ارتش به فروش رسید مقرر گردید باشگاه ورزشی کاوه نیز در آن مقطع تخریب و زمین آن به فروش برسد که این موضوع با واکنش شدید اهالی منطقه بازار چشمه علی مواجه گردید…

پس از رایزنی ها، نامه نگاری ها و پیگیری های متعدد فرزندان این منطقه در نهایت از تخریب و فروش باشگاه کاوه جلوگیری و در مقطعی نیز به صورت موقت در اختیار جوانان این منطقه قرار گرفت اما از آن روز به بهانه های مختلف با روح و روان این جوانان بازی شد…

یک روز می گفتند قرار است این باشگاه تخریب و زمین آن میان کارمندان ارتش تقسیم شود، روز دیگر بیان می کردند در صورتی که هزینه های نگهداری آن توسط مردم پرداخت نشود این باشگاه تعطیل و اجازه ورود به کسی داده نمی شود که در نهایت هم این اتفاق افتاد و امروز هم به دلیل بی توجهی های مسئولین ارتش که حاضر نمی شوند به عنوان مالک از این بنای تاریخی و ارزشمند که در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است محافظت کنند، هر روز شاهد تخریب و سرقت آهن آلات این باشگاه تاریخی همچنین محلی برای تردد معتادان شده است.
عده ای معتقدند رها کردن این میراث ارزشمند عامدانه است تا بصورت کامل تخریب و بتوان در نهایت زمین آن را به فروش رسانند و اجاره بخشی از این مکان به کارگاه بلوک زنی نیز در راستای همین عادی سازی می باشد! گماردن دو سرباز وظیفه حداقل برای حفاظت فیزیکی از این مکان، کمترین کاری ست که مردم این منطقه از مسئولین و فرماندهان ارتش انتظار دارند.
بی‌تردید تخریب آثار و یادگارهای گذشته به هر قصد و نیتی که باشد، محصول«جهل» است و این مردم هستند که باید از هویت فرهنگی خود دفاع کنند…

این بنا به جهت محتوا، قدمت، معماری و مباحث اجتماعی مسلماً و قطعاً و موکداً جزو میراث تاریخ صنعت ایران، محسوب شده و هرگونه بی توجهی، تخریب یا تغییر کاربری آن مشمول پیگیری قانونی، و موجب پیامدهای فاجعه بار فرهنگی، بین المللی و اجتماعی عمیقی خواهد شد.  مجموعه شهروندان، دوستداران میراث فرهنگی و سازمان های مردم نهاد به عنوان ستون فقرات شهروندی، تمام تلاش خود را جهت جلوگیری از این تخریب تا حصول نتیجه خواهند داشت.

طبق قانون صرف مالکیت نمی تواند باعث مداخله غیر قانونی در بناهای ثبت شده جزو بناهای تاریخی و ثبت ملی و یا در حال ثبت شود… میراث فرهنگی نیز متعاقب ماده ۱۳ قانون حفظ بافت ها و بناهای تاریخی، به دلیل عدم تملک اجازه مرمت و ساماندهی ندارد. به استناد این قانون صراحتا آمده دستگاهها، نهادها و سازمان های وابسته به دولت که دارای ردیف بودجه می‌باشند می بایست از بودجه سازمان تحت امر جهت مرمت و ساماندهی بناهای تحت تملک خود زیر نظر میراث فرهنگی هزینه نمایند…
باشگاه ورزشی کاوه در سال ۱۳۰۷ تأسیس شد که بعدها به هخامنش و بدر تغییر نام یافت. این باشگاه توسط شرکت نفت در منطقه ی بازار چشمه علی مسجدسلیمان احداث گردید. از آنجا که باشگاه مرکزی متعلق به کارمندان شرکت نفت بود لذا باشگاه کاوه به همراه باشگاه نفتون برای کارگران این دو منطقه و مناطق اطراف آن احداث گردید. باشگاه کاوه در آن زمان یکی از بزرگ ترین و مجهزترین باشگاهها در سطح کشور محسوب می شد که علاوه بر سینمای تابستانی، در آنجا سالن های مجزای وزنه برداری، کشتی، فوتسال، پینگ پنگ، ژیمناستیک، بیلیارد و استخر نیز قرار داشت. استخری که هر ساله در فصل گرما علاوه بر این که پذیرای فرزندان این منطقه بود از دیگر مناطق شهرستان همچون چهاربیشه، باغ چشمه علی، سرمسجد، نفتک، نصیر آباد، حسین قصاب، سرکوره ها، هشت بنگله، پنج بنگله و… نیز به این مکان می آمدند و در کنار دوستان خود روزگار شادی را سپری می کردند. مناطق کارگر نشینی که فرزندان شان اجازه ی حضور در کنار بچه های کارمندان شرکت نفت و استفاده از باشگاه مرکزی شرکت نفت را نداشتند.
نقطه عطف معماری مجموعه باشگاه کاوه مربوط به بنای واقع در غرب این مجموعه است. این بنا جز اولین بناهای ساخته شده توسط شرکت نفت ایران و انگلیس بوده که به منظور ارائه سرویس به بخش کارگری شرکت نفت ساخته شده است…
تخریب باشگاه کاوه مسجدسلیمان، تنها فروپاشی دیوارهای آجری نیست، بلکه محو شدن صفحه ای از تاریخ اجتماعی ایران است که روایت گر همبستگی کارگران، ورزش و امید بود. اگر امروز برای نجات کاوه اقدام نشود، فردا باید پاسخگوی نسل های آینده باشیم که چرا یادگاران گذشتگان را ویران کردیم.

گفتگوی مردمی:

بهرام شهنی کرم یکی از اهالی منطقه بازار چشمه علی نیز در گفتگو با خبرنگار ما اظهار داشت: باشگاه کاوه قدمتی حدود صدسال دارد که در زمان گذشته شرکت نفت برای پر کردن اوقات بیکاری پرسنل و فرزندان آنان ساخته بود که شامل دو استخر شنا، سینمای تابستانی، دو زمین والیبال، یک زمین بسکتبال، سالن بیلیارد، سالن وزنه برداری، سالن کشتی… می باشد. وی ادامه داد: قهرمانان نامی بسیاری از این مکان برخاسته و برای کشور افتخار آفرینی کردند که می توان به زنده یاد مطلق، امیری منگشتی، شاه کرم کرم زاده، برادران کاکولکی در رشته وزنه برداری اشاره کرد….

وی گفت: متاسفانه چند سال بعد از انقلاب ارتش باشگاه را تعطیل که این مسئله بزرگ ترین ضربه را به جوانان این منطقه وارد کرد. جوانانی که باید در میدان ورزشی انرژی خود را تخلیه کنند سر چهار راه ها با مواد مخدر دست به گریبان شدند و این باعث هجرت بسیاری از خانواده ها گردید. وی ادامه داد: چشمه علی که زمانی نور چشم مسجدسلیمان بود شد مرکز مواد مخدر! در سال ۷۷ باپگیری های انجام شده و همکاری فرمانده پادگان وقت جناب سرهنگ عالی قسمتی از باشگاه در اختیار اهالی منطقه قرار گرفت و با همکاری جوانان پرشور و با غیرت بازار چشمه علی برای نونهالان، نوجوانان و جوانان در رده سنی های مختلف فوتسال و والیبال را راه اندازی کردیم که تغییرات شگفتی در محله به وجود آمد به نوعی که از ساعت ۵ بعدازظهر تا ۱۰ شب فعالیت ورزشی در این مکان ادامه داشت و به همین نسبت نیز آمار جرم در این محله کاهش یافت تا این که مسئولان وقت ارتش باشگاه را به۲۰ نفر از پرسنل برای ساختن خانه واگذار که این موضوع با واکنش شدید اهالی منطقه، رسانه ها و دوست داران میراث فرهنگی همراه گردید و این کار متوقف شد.

شهنی کرم ادامه داد: متاسفانه باشگاه کاوه دارد به مخروبه تبدیل می‌شود. از همه دست اندرکاران استدعا دارم نگذارید هویت ورزشی این شهر که باشگاه کاوه سنبل آن می باشد مانند هویت صنعتی این شهر نابود شود چرا که باید در مقابل نسل آینده جوابگو باشیم..

یوسف خدامرادی یکی دیگر از اهالی بازار چشمه علی می گوید: باشگاه کاوه اولین مکان ورزش های مدرن در ایران پسا نفت بود. گذشته از اهمیت تاریخی مکان فوق، این باشگاه یادآور خاطرات اهالی بازار چشمه علی و چشمه جوشان پرورش مردان بزرگ ورزش ایران بوده است. تعصب اهالی منطقه بازار چشمه علی و محلات اطراف به نام کاوه به حدی بود که علیرغم دو مرتبه تغییر نام به هخامنش و بدر هیچ گاه نام کاوه از زبان اهالی محل نیفتاد. هنوز هم فیش آب و برق برخی ساکنان یکی از محلات چشمه علی با نشانی کوی کاوه مزین می باشد. همیشه ی خدا لعنت اهالی بازار چشمه علی نثار مسئولان وقت شرکت نفت می شود که چرا در تحولات و جابجایی های اوائل دهه پنجاه باشگاه کاوه را به ارتش واگذار نمودند و مثل باشگاههای نفتون و گلف بی بیان در اختیار شرکت نفت باقی نماند !؟

وی ادامه داد: علی ایحال باشگاه کاوه که به قول مهدی اخوان ثالث (روزی روزگاری شبچراغ روزگاران بود) امروز به ویرانه ای بیش شباهت ندارد تا جایی که حفاظ های فلزی باشگاه هم به سرقت رفته اند. در دهه های قبل بازار چشمه علی چهار نماد اصلی داشت که شامل مسجد جامع بازار چشمه علی، باشگاه کاوه، باشگاه دارایی و دبیرستان سینا بودند و هرکدام از این مکان ها به سهم خود تاریخ ساز تحولات یکصد سال اخیر بوده اند. حیف است این میراث بزرگ فرهنگ و تاریخ معاصر و نیز اولین ورزشگاه ورزش های مدرن در ایران پسا نفت این گونه نابود شود! به راستی آیندگان تا چه حد ما را بابت بی خیالی های مان در این باب سرزنش خواهند کرد؟
حسین خیراللهی نیز می گوید: متاسفانه علیرغم وعده های داده شده طی این سال ها مسئولان با رها کردن باشگاه تاریخی کاوه دارند آخرین تیشه ها را به هویت ورزشی و فرهنگی این شهرستان و این منطقه وارد می کنند. وی ادامه داد: طی سال های اخیر حرفاظت از این باشگاه بطور کامل رها شده است و همین مسئله باعث سرقت آهن آلات باشگاه شده است تا جایی که حتی به سبدهای بسکتبال هم رحم نکرده اند.

لزوم تشکیل یک کارگروه:

در شرایط فعلی که باشگاه تاریخی کاوه به‌ عنوان یکی از نمادهای فرهنگی، ورزشی و تاریخی کشور در معرض خطرات جدی ناشی از بی‌توجهی، فرسودگی سازه ها یا توسعه شهری نامتوازن قرار دارد، تشکیل کارگروه اضطراری متشکل از نهادهای کلیدی مانند ارتش، سازمان میراث فرهنگی، اداره ورزش و جوانان، شهرداری، شورای شهر با محوریت فرماندار محترم یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. این همکاری می تواند با تدوین برنامه ای فوری و عملیاتی، مانع نابودی این میراث ارزشمند شود.

همچنان این امیدواری نزد اهالی منطقه وجود دارد که با تلاش و همکاری مسئولین شهرستان، این باشگاه هر چه سریع تر با همکاری مسئولان و رایزنی هایی که انجام خواهند داد جلو تخریب بیش از پیش این مکان گرفته شود…